Yıllardır sigara kullanan bir arkadaşım nihayet sigarayı bıraktı. 40 yaşında ve şimdilik sigara kaynaklı bariz bir sağlık sorunu yok gibi görünüyor.
Geçen sene de bir ay denemiş, ama sonra yeniden başlamıştı. Bu kez başarılı olacağına inanıyorum. Şu anda yıllardır sigara kullanmış olmanın pişmanlığını yaşadığından vücudunu bir an önce bu illetten temizlemek istiyor. Neler yapması gerektiği konusunda pek bir fikri yok; mesela bana "acaba balgam söktürücü bir şurup içsem ciğerlerim daha çabuk temizler mi?" diye sordu. Sigarayı bıraktıktan sonra vücudun hiç sigara içmemiş bir insan gibi sağlıklı olması için neler yapılabilir diye ben de merak ediyorum. Berrin O-İst.
Berrin Hanım,
Arkadaşınızı, sigaradan kurtulmak için gösterdiği kararlılık nedeniyle kutluyorum. Çoğu tiryaki, sigarayı bırakmayı istemediklerini söyler ama akıllarının bir köşesinde deneseler bile bu işi başaramayacakları fikri vardır.
Fakat çoğu karşılarına sigara nedeni ile ölüm tehdidi dikildiğinde derhal sigaradan vazgeçer. Yani asıl sorun, kararlı olmaktır.
Arkadaşınız çok şanslı ki insan bedeninin henüz kendini tamir etme yeteneğinin azalmadığı bir dönemde bu kararı vermiş. Çoğu insanın bildiği gibi sigara, solunum, kalp damar ve sinir sisteminin çalışmasını bozan ve buralarda ölümcül hasarlar meydana getiren, değerli insan yaşamını kısaltan bir illettir.
Buna karşın kurtulmaya karar verilip sigara bırakıldığı anda beden kendini iyileştirmeye başlar. Bu süreç şöyle işler;
Son sigarayı içtikten 20 dakika sonra:
•Kan basıncı normal sınırlara iner
•Kalp atım hızı yavaşlar
•El ve ayaklar ısınır
8 saat sonra:
•Kandaki karbon monoksit seviyesi normale döner
•Oksijen seviyesi yükselir
24 saat sonra:
•Kalp krizi riski azalmaya başlar
2 gün sonra:
•Koku alma ve ağzınız tadı yerine gelir,
•Sinir uçlarındaki hasar tamir olmaya başlar
1 hafta ila 3 ay içerisinde:
•Nikotin vücuttan tamamen temizlenir
•Kan dolaşımı düzelmeye başlar
•Vücudun enerji düzeyi yükselir
•Yürümek kolaylaşır
•Solunum kapasitesi %30 artar
•Öksürük, sinüslerde doluluk, nefes darlığı azalır
1 yıl sonra:
•Akciğerler kendini temizleme yeteneğini tekrar kazanır
•Sigara içen birisine göre sigaraya bağlı kalp krizi riski yarıya düşmüştür.
5 yıl sonra:
•5 ila 15 yıl içerisinde inme ve felç riski hiç sigara içmemişlerin seviyesine iner
10 yıl sonra:
•Akciğer kanseri riski sigara içenlerin yarısına düşer
•Ağız, gırtlak, yemek borusu, idrar torbası, böbrek ve pankreas kanseri riski azalır
15 yıl sonra:
•Artık kalp damar hastalığı riski hiç sigara içmeyen birisi ile aynıdır
•Sigaraya bağlı ölüm tehdidi hiç sigara içmeyen birisi ile aynıdır
Görüldüğü gibi sigaranın kötülüklerinden kurtulmak bir süre alır ama her geçen sigarasız dakika vücut kendini tamir edip sağlığını kazanır.
Bir grup insan ise sigarayı bırakırsa kilo alacağından korkar. Sigarayı tamamen bırakanlar arasında ortalama kilo alımı sadece 2.5-4 kilodur
Asıl gerçek ise, sigaranın yarattığı sağlık tehdidine eş bir tehdit ancak 40 kilo alımı ile mümkündür. Bu da sigaranın tek başına yarattığı riskin büyüklüğünü açıkça göstermektedir. Kilo alımından kaçınmak için şu ip uçları verilebilir;
•Sigarayı bıraktıktan sonra kilo almanın en önemli sebeplerinden biri ağza bir şey koyma alışkanlığıdır. Bu istek duyulduğunda yiyecek yerine kürdan, Red Kit’in yaptığı gibi saman yada şekersiz çiklet tercih edilebilir. Yani ağzınızı kandırın!
•Lifi bol, kalorisi düşük yiyecekler seçin.. Çiğ sebzeler yada meyveler yeyin, bunlar sigaranın pasından kurtulan dil için güzel tatlardır
•Abur cuburu boş verin, bol su için.
Yıllarca sigara içen çoğu insan sigarayı bırakınca bir anda tertemiz olmak ister. Fakat 40 yıl sigara içip sonra bir haftada her şeyi toparlamak mümkün değildir. Sigara dumanının ve nikotinin yarattığı hücre harabiyetini düzeltmek için C vitamini, E vitamini, selenyum gibi antioksidanların faydası vardır. Fazlalığı damarlara zararlı bir madde olan homosisteini düşürmek için folik asit ile B12 ve B6 vitaminleri kullanılabilir. Balgam söktürücü şuruplara, akciğer kendini temizleyeceği için gerek yoktur.
Haftada en az üç, günde de 30 dakika tempolu yürümek yada spor yapmak, taze sebze meyve ile beslenmek, hayvansal yağlardan ve fazla kaloriden uzak durmak, lifli gıdaları ihmal etmemek sigarayı bırakanların yaşam sloganı olmalıdır.
Sağlıkla kalın
Dr. Eren Eroğlu
Aile Hekimliği Uzmanı, Clinica Gayrettepe Tıbbi Direktörü
